Yenilenebilir enerjiyi daha çekici hale getirerek yaygınlaşmasını sağlamak isteyen Facebook ve Carnegie Mellon Üniversitesi, alternatif kaynaklardan üretilen elektrik enerjisini günümüz şartlarındaki çözümlere kıyasla daha ucuz ve etkin biçimde depolayacak alternatifler ortaya çıkarmak için bir araya geldi.
İş birliği sonucu ortaya çıkan Açık Katalizör Projesi adı verilen çalışmada, yapay zekâ yardımıyla yeni tür elektro katalizörler ortaya çıkarmaya çalışacak. Elekto katalizörler, yanma olmaksızın, kullanılan yakıtın ve oksitleyicinin sahip olduğu kimyasal enerjiyi değişmeyen elektrot-elektrolit sistemi vasıtasıyla elektrik enerjisine dönüştüren bir elektro kimyasal düzenek olarak tanımlanmakta. Bunları kullanarak üretim fazlası olan güneş ve rüzgâr enerjisini depolaması daha kolay olduğu bilinen hidrojen ve etanol gibi yakıtlara dönüştürmek mümkün. Ancak, mevcut olarak kullandığımız platin gibi elekto katalizörler oldukça az bulunuyor ve haliyle çok pahalı. Yeni elektro katalizör üretmek ise milyarlarla ifade edilen element kombinasyonları nedeniyle oldukça zorlayıcı bir süreç.
Harcanan zaman bin kata kadar azaltılabilecek
Mesailerini bu işe ayıran araştırmacılar ise değerli vakitlerinin önemli bir bölümünü her yıl on binlerce potansiyel katalizör adayını ortaya çıkarmak için harcıyor. Facebook ve Carnegie Mellon Üniversitesi’nin projesi ise bu işi bin kata kadar hızlandırarak, nihai hedefe daha kısa sürede ulaşmayı umuyor.
Yeni katalizörler bulmak için işe ilk önce kendi yazılım modellerini yayınlayarak girişen ortaklık, bu alanda ter döken bilim insanları sürece daha fazla dahil etmek maksadıyla içinde potansiyel katalizörlere ait bilgiler içeren bir veri seti yayınladıklarını duyurdu. Facebook yaptığı açıklamada “Açık Katalizör 2020” adındaki veri setinin ortaya çıkarılması için 70 milyon saatlik hesaplama zamanı harcandığını belirtti. Söz konusu veri seti, bir milyona yakın katalizör adayını tespit etmek için “Relaxation” (ilk tahminden kaynaklı hataların yeni tahminler yapılarak aşamalı olarak azaltıldığı denklem çözme yöntemi) işlemlerini içeriyor.
Eksiltme ya da azaltma şeklinde dilimize çevirebileceğimiz ve katalizör adaylarının tespitinde kullanılan bu yöntem, hangi kombinasyonların işe yarar bir katalizör ortaya çıkarabileceğini hangilerinin ise işe yaramayacağını bulmak için kullanılıyor.
Farklı elementlerden gelen atomların ne şekilde etkileşime gireceğini simüle eden her bir eksiltme hesabı, insan eliyle yaklaşık sekiz saatte tamamlanıyor. Fakat Facebook’un yapay zekâsı bu süreyi bir saniyenin altına indirme potansiyeline sahip.
Bu benzeri alanlarda içinde Google’ın da bulunduğu şirketlerin geliştirdiği yapay zekâlar, bilimsel hesaplamalara harcanan süreleri ciddi anlamda düşürme potansiyeli barındırıyor. Bakalım, yenilenebilir enerji için geliştirilen depolama çözümlerinde “Kutsal Kâseyi” ne zaman bulacağız?
